भारतीय रबर इंडस्ट्रीज असोसिएशन (AIRIA) देशातील रबर उत्पादनांच्या उत्पादनाला प्रोत्साहन देण्यासाठी सरकारसाठी उत्पादकता-लिंक्ड प्रोत्साहन (PLI) योजना तयार करत आहे, AIRIA चे अध्यक्ष रमेश केजरीवाल यांनी सांगितले.
असोसिएशन इतर भागधारकांशी देखील सल्लामसलत करत आहे आणि पुढील 3-6 महिन्यांत धोरण तयार होईल, असे केजरीवाल म्हणाले. व्यवसायाची ओळ ऑनलाइन संवादात.
जागतिक खरेदीदारांचे लक्ष भारतावर आहे
ते म्हणाले, “योजनेची निर्मिती प्राथमिक टप्प्यात आहे.
पीएलआय योजनेमुळे भारतातील रबर वस्तूंच्या उद्योगाला चालना मिळण्याची अपेक्षा आहे, जो आता चीनचा पर्याय म्हणून उदयास येत आहे.
“अनेक परदेशातील खरेदीदार भारतीय बाजारपेठेकडे पाहत आहेत आणि त्यांनी आमच्या उत्पादनांकडे वळले आहे. चीनमधून भारतात 20 ते 25 टक्के स्थलांतर होऊ शकते,” केजरीवाल म्हणाले.
शेतकऱ्यांना प्रोत्साहन देण्यासाठी केंद्राने नैसर्गिक रबरसाठी संदर्भ किंमत प्रस्तावित करावी. “किंमत फायदेशीर नसल्यास, शेतकरी पुढील अनेक वर्षे पीक उत्पादन करणार नाहीत आणि इतर पिकांकडे वळतील,” ते म्हणाले.
हे महत्त्वाचे आहे कारण गेल्या आर्थिक वर्षात नऊ वर्षांच्या उच्चांकावर पोहोचलेले नैसर्गिक रबर उत्पादन गेल्या दोन वर्षांत सातत्याने घसरल्यानंतर वाढू लागले आहे.
पुरवठा आणि मागणी अंतर
सध्या देशात नैसर्गिक रबराचे उत्पादन ७.७५ लाख टन (लि.) आहे आणि मागणी १२.५ लीटर आहे. ही तफावत भरून काढण्यासाठी भारताला मागणी पूर्ण करण्यासाठी आयात करावी लागते, जी गेल्या आर्थिक वर्षात तीन वर्षांच्या उच्चांकावर पोहोचली.
“मागणी आणि पुरवठा यांच्यात अजूनही 40 टक्के अंतर आहे,” AIRIA अध्यक्ष म्हणाले, केंद्राने उत्पादकांना प्रोत्साहन देऊन नैसर्गिक रबर क्षेत्राला अधिक प्रोत्साहन दिले पाहिजे.
नैसर्गिक रबरच्या किमतींबाबत, AIRIA अध्यक्ष म्हणाले की ते पुढील 2-3 महिने कमी राहण्याची शक्यता आहे. “त्यानंतर ते बरे होतील, किमान 10 ते 20 टक्के,” तो म्हणाला.
शेवटच्या आर्थिक स्तरावर आयात
युक्रेन युद्ध आणि चीनमधील कोविड नियम यासारख्या विविध कारणांमुळे 2022 मध्ये नैसर्गिक रबरच्या किमतींमध्ये मोठी घसरण झाली. लेटेक्सचे दर 150 रुपयांवरून 120 रुपये किलोपर्यंत घसरले. “रबर शीटच्या किमती 180 रुपयांवरून 150 रुपयांवर घसरल्या,” केजरीवाल म्हणाले.
गुरुवारी, कोट्टायम, मुख्य बाजारपेठेत RSS-4 (स्मोक्ड कोरुगेटेड शीट) 143.50 रुपये/किलो दराने व्यापार करत होता.
एकदा मान्सून आला की, किमती सुधारण्याची शक्यता असते आणि मागणी आणि पुरवठा यांच्यातील असमतोलामुळे ते आणखी वाढू शकतात,” ते म्हणाले की, आयात गेल्या आर्थिक वर्षाच्या 5 46 लिटरच्या आसपास राहण्याची शक्यता आहे.
गेल्या वर्षीपर्यंत, टायर कंपन्या नैसर्गिक रबरऐवजी कंपाऊंड रबर आयात करत होत्या, कारण नंतरचे सीमाशुल्क २५ टक्के होते, तर कंपाऊंड रबरवर १० टक्के आयात शुल्क होते.
मागणी वाढली
कंपाऊंड रबरमध्ये 90 टक्के नैसर्गिक रबर आणि 10 टक्के कार्बन ब्लॅक आणि इतर घटक असतात. “अर्थमंत्र्यांनी 2023-24 च्या अर्थसंकल्पात हे प्लग इन केले आहे. निर्मात्यांना आता विश्वास आहे की त्यांच्याकडे समान खेळाचे क्षेत्र आहे. परंतु त्याचा परिणाम नैसर्गिक रबराच्या किमतीत वाढ झालेला नाही,” असे AIRIA चे अध्यक्ष म्हणाले.
नैसर्गिक रबराच्या कमी किमतीचा परिणाम लहान आणि मध्यम शेतकऱ्यांवर होतो, कारण त्यांची उपजीविका औद्योगिक उत्पादनावर अवलंबून असते. नैसर्गिक रबराची मागणी वाढत असल्याचे सांगून ते आणखी वाढणार असल्याचे त्यांनी सांगितले. त्याचवेळी सिंथेटिक रबराचा वापरही वाढत होता.
“पण नैसर्गिक रबरच्या उच्च किमतीमुळे ते बदलू शकत नाही. आणि अशी वेगवेगळी क्षेत्रे आहेत जिथे फक्त नैसर्गिक रबर वापरला जाऊ शकतो. त्याच प्रकारे, सिंथेटिक रबरचे देखील विशिष्ट उपयोग आहेत,” तो म्हणाला.
आयव्हरी कोस्ट पुरवठा
आयव्हरी कोस्टमधून नैसर्गिक रबर आयात करणार्‍या उद्योगाबद्दल भाष्य करताना केजरीवाल म्हणाले की, अनेक उत्पादकांनी आफ्रिकन देशातून उत्पादन खरेदी करण्यास सुरुवात केली आहे. “त्यांच्या किमती मलेशिया आणि थायलंडपेक्षा अधिक स्पर्धात्मक आहेत,” तो म्हणाला.
एआयआरआयएचे अध्यक्ष म्हणाले की, कोविड महामारीच्या काळात कठीण काळातून रबर उद्योगांनी उत्पादन वाढवण्यास सुरुवात केली आहे.
“ऑटोमोटिव्ह क्षेत्रातही उत्पादन हळूहळू वाढत आहे. रबर उत्पादनांना मोठी मागणी आहे. ऑटोमोबाईल क्षेत्र चांगले ऑर्डर देत आहे. सर्वसाधारणपणे, मागणी चांगली आहे,” AIRIA चे अध्यक्ष म्हणाले.
मागील वर्षाच्या तुलनेत या आर्थिक वर्षात रबर उत्पादनांची निर्यात 10 ते 15 टक्क्यांनी जास्त असेल, असे ते म्हणाले.
केजरीवाल म्हणाले की AIRIA 2024 मध्ये इंडिया रबर एक्सपोर्ट करेल, जिथे विदेशी खरेदीदार येतील आणि उद्योगाशी चर्चा करतील अशी असोसिएशनची अपेक्षा आहे.
“आम्ही मोठ्या प्रमाणात वैद्यकीय उपकरणे आणि इतर तत्सम साहित्य देऊ शकतो. याशिवाय, खेळणी उद्योग आम्हाला एक उत्तम संधी देतो,” तो म्हणाला.